Η ενεργός γήρανση σχετίζεται άμεσα με παράγοντες όπως το εισόδημα και οι καθημερινές ασχολίες. Υπάρχουν όμως και παράγοντες συμπεριφοράς οι οποίοι περιλαμβάνουν τη σωματική δραστηριότητα και την υγιεινή διατροφή. Αντίστοιχοι παράγοντες υπάρχουν και στο κοινωνικό περιβάλλον όπως η εκπαίδευση, η κοινωνική υποστήριξη, η ύπαρξη ή απουσία βίαιων και κακοποιητικών συμπεριφορών, καθώς και το εκάστοτε σύστημα υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών. Ο πολιτισμός και τα χαρακτηριστικά μίας χώρας καθορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό το πως βλέπει η τοπική κοινωνία τους ηλικιωμένους, ωστόσο υπάρχουν ορισμένες παγκόσμιες αξίες και σταθερές, όπως η ηθική και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σε κάθε περίπτωση, η ενεργός γήρανση άπτεται της βελτίωσης της λειτουργικής ικανότητας που οδηγεί σε σωματική και ψυχική ευημερία σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Η σωματική δραστηριότητα βελτιώνει την ισορροπία, τον συντονισμό, την αναπνοή, την κυκλοφορία και την πνευματική οξύτητα. Η αύξηση της φυσικής αντοχής βοηθά στη διατήρηση υγιών οστών, μυών και αρθρώσεων. Ο εθελοντισμός είναι άμεσα συνδεδεμένος με την άσκηση για τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, κάτι που μειώνει τον κίνδυνο τραυματισμών και καρδιακών παθήσεων. Αυτό πρέπει να συμβαίνει σε συνδυασμό με ένα πλαίσιο στο οποίο ένα κράτος φροντίζει αυτούς τους ανθρώπους, μέσω της βέλτιστης πρόσβασης σε μέσα μεταφοράς και υπηρεσίες. Ο στόχος χαρακτηρίζεται ως το αίσθημα του "σαν στο σπίτι μας", σε ένα ευρύτερο περιβάλλον μίας οργανωμένης ή μη κοινότητας.
Κάποια άλλα βασικά χαρακτηριστικά των εθελοντικών δραστηριοτήτων είναι :
Η απουσία οικονομικού κινήτρου
Ελεύθερη Βούληση ή αλλιώς οικειοθελής επιλογή
Προσωπικά και κοινωνικά οφέλη
Σε συνέχεια της προηγούμενης καταγράφης για πολιτικές για την ενεργό γήρανση στην Ευρώπη στην Ευρωπαϊκή Ένωση , ακολουθούν παραδείγματα χωρών εντός και εκτός αυτής, καθώς και αντίστοιχες πολιτικές που υλοποιήθηκαν στη χώρα μας.
ΒΕΛΓΙΟ
Στο Βέλγιο το 12,5% του πληθυσμού άνω των 15 ετών, είναι εθλεοντές.
Κάποιες από τις πιο συχνές εθελοντικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν τον αθλητισμό (17,2%), την κοινωνική δράση (17,1%), τις επαγγελματικές ενώσεις (10,7%), καθώς επίσης την εκπαίδευση και κατάρτιση (10%). Το Ανώτατο Συμβούλιο Εθελοντών που αποτελείται από εκπροσώπους Βελγικών ΜΚΟ ενεργεί ως συμβουλευτικό συμβούλιο σε ομοσπονδιακό επίπεδο, παρέχοντας συμβουλές, έρευνες και αξιολογήσεις, ενώ τέλος υπάρχουν κρατικές πλατφόρμες εθελοντισμούς, στις περιοχές της Βαλλονίας και της Φλάνδρας, οι οποίες λειτουργούν ως ομπρέλα για τους εθελοντικούς οργανισμούς.
ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Ο εθελοντισμός στη Βουλγαρία είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στις ηλικίες
15-36 ετών, ενώ λίγο πριν το 2000 ξεκίνησε στη χώρα η Εθνική Συμμαχία για Εθελοντική Δράση. Η Συμμαχία αυτή υποστηρίχθηκε από τα Open Society Foundations ως μια πανεθνική πλατφόρμα και δίκτυο οργανώσεων που εργάζονται με εθελοντές σε όλη τη χώρα. Το δε Tulip Foundation αποτελεί ένα υποστηρικτικό ίδρυμα προς εθελοντές και οργανώσεις σε όλη τη χώρα, παρέχοντας ευκαιρίες χρηματοδότησης, εκπαίδευσης και δικτύωσης. Χαρακτηριστικό το γεγονός πως στη γείτονα χώρα έχουν θεσπιστεί βραβεία Volunteer Initiative of the Year.
ΙΤΑΛΙΑ
Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής της Ιταλίας προωθεί ιδιαίτερα εθελοντισμό και τις αντίστοιχες δραστηριότητες, μέσω σύμπραξης με δημόσιες αρχές, ιδιωτικούς οργανισμούς, ΜΚΟ και κοινωνικές επιχειρήσεις. Υπάρχουν ανά τη χώρα πολλά κέντρα εθελοντισμού, τα οποία στοχεύουν στην παροχή υποστήριξης και πληροφοριών, για την αύξηση και ενίσχυση των σχετικών δράσεων.
ΟΛΛΑΝΔΙΑ
Οι Ολλανδοί αφιερώνουν κατά μέσο όρο 4,2 ώρες ανά εβδομάδα σε εθελοντικές δραστηριότητες. Από το 2007 κι έπειτα, η χρηματοδότηση για εθελοντικές δράσεις μετέβη σε τοπικό/δημοτικό επίπεδο, ενώ παραμένουν ενεργά και ισχυρά δύο εθνικά ιδρύματα, υπεύθυνα για την υλοποίηση και υποστήριξη σχετικών project. Αφενός η Ένωση Ολλανδικών Εθελοντικών Οργανώσεων, που αριθμεί 350 οργανώσεις-μέλη, καθώς και το Ολλανδικό Κέντρο Κοινωνικής Ανάπτυξης, που λειτουργεί ως συμβουλευτικό φορέας για τον εθελοντισμό. Σε τοπικό επίπεδο, υπάρχουν περί τα 300 κέντρα εθελοντισμού ανά την Ολλανδική περιφέρεια.
ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
Σύμφωνα με στοιχεία του 2017, περισσότερα από 32.000.000 άτομα έχουν προσφέρει εθελοντική υπηρεσία, με κάποιο επίσημο ή ανεπίσημο τρόπο. Ο εθελοντισμός υποστηρίζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσω του Γραφείου για την Κοινωνία των Πολιτών, το οποίο υποστηρίζει εθελοντικές δραστηριότητες αλλά και κοινωνικές επιχειρήσεις. Διακρατικός νόμος για τον εθελοντισμό δεν υφίσταται, ωστόσο υπάρχει μία σειρά από τοπικά συμβόλαια δεσμευτικού χαρακτήρα ανά περιοχή, τα οποία καθορίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των ενδιαφερομένων μερών. Άλλοι φορείς που υποστηρίζουν σχετικές δραστηριότητες είναι το Εθνικό Συμβούλιο για Εθελοντικές Οργανώσεις, η Εθελοντική Ανάπτυξη της Σκωτίας, η Υπηρεσία Εθελοντικής Ανάπτυξης της Βόρειας Ιρλανδίας, καθώς και το Συμβούλιο Εθελοντικής Δράσης της Ουαλίας.
ΗΠΑ, ΚΑΝΑΔΑΣ
Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Do Good, ύστερα από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, το ποσοστό εθελοντών έφτασε στο ιστορικό του υψηλότερο επίπεδο (28,8%) για τρία συνεχόμενα χρόνια μεταξύ 2003 και 2005. Το εθνικό ποσοστό εθελοντών υπέστη την πρώτη μεγάλη και στατιστικά σημαντική πτώση του το 2006 (μειώθηκε στο 26,7%) και έκτοτε δεν ανέβηκε ποτέ πάνω από 27%. Στον Καναδά αντίστοιχα, το 59% των πολιτών της Χώρας από 15 ετών και άνω, έχει συμμετάσχει τουλάχιστον μία φορά σε εθελοντική εργασία. Πολλοί εξ αυτών έχουν τον εθελοντισμό ως τρόπο ζωής, με ασχολίες όπως καθοδήγηση παιδιών και νέων, επισκέψεις σε ηλικιωμένους σε οίκους ευγηρίας, υποστήριξη κοινωνικών και περιβαλλοντικών οργανώσεων, διανομή τροφίμων κλπ.
ΕΛΛΑΔΑ
Όσον αφορά τη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αυξητική τάση στον εθελοντισμό που οφείλεται σε σταδιακή και συνεχή μεταμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας. Υπάρχει αύξηση των ΜΚΟ και εθελοντικών οργανώσεων, κάτι που φυσικά σημαίνει και αντίστοιχα μεγάλο αριθμό πολιτών που συμμετέχουν σε αυτές τις δραστηριότητες. Η αύξηση των σχετικών οργανώσεων συνοδεύτηκε και με την αντίστοιχη αποσαφήνιση του νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου.
Παλαιότερα και με αφορμή τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004 στην Αθήνα, υπήρξε επιτακτική η ανάγκη για οργάνωση και προώθηση του εθελοντισμού στην Ελλάδα. Η κοινωνία των πολιτών εκφράστηκε μέσα από τη δημιουργία συλλογικών φορέων, συλλόγων, σωματείων και εθελοντικών οργανώσεων, καθώς και µε την αύξηση των άτυπων οργανώσεων. Γενικότερα, με τον όρο ¨Κοινωνία των Πολιτών εννοούνται ¨οι μορφές κοινωνικής δράσης ατόμων ή ομάδων, οι οποίες δε συνδέονται με, ούτε διοικούνται από το κράτος.
Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη αυτή έπαιξε η προβολή και η προώθηση του εθελοντισμού μέσα από τα ΜΜΕ, πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της εθελοντικής δραστηριότητας και λόγω των πολλών προσφυγικών ροών, είτε σε ατομική είτε σε πιο οργανωμένη μορφή μέσω ΜΚΟ και σχετικών οργανώσεων.
Μία ασφαλής σειρά συμπερασμάτων που εξάγεται, αν κοιτάξει κανείς σφαιρικά τις πολιτικές για την ενεργό γήρανση παγκοσμίως, συνίσταται στα εξής :
Υπάρχει ιδιαίτερα έντονη κινητοποίηση και πληθώρα δράσεων εντός της Ε.Ε. για την ενεργό γήρανση (χρηματοδότηση προγραμμάτων, θέσπιση νόμων , ευαισθητοποίηση των πολιτών κλπ.)
Είναι ενεργός ο σχεδιασμός πολιτικών και δράσεων, για τη διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς τρόπου ζωής των ηλικιωμένους με θετικό αντίκτυπο σε πολλές διαστάσεις (οικονομικές , ανθρωπιστικές , πολιτιστικές , κοινωνικές κλπ)
Η Νορβηγία , εφαρμόζοντας πρωτοποριακές δράσεις, έχει κατορθώσει να μετατρέψει, τα ζητήματα της γήρανσης, από ένα πρόβλημα σε μια ευκαιρία για την εξέλιξη της κοινωνίας
Ο εθελοντισμός διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην προώθηση της ενεργούς γήρανσης καθώς συμβάλλει σημαντικά στη σύνδεση μεταξύ των γενεών.
